Jak ugotowano Jamesa Cooka
Angielski żeglarz James Cook wszedł w poczet najwybitniejszych podróżników i odkrywców. Jego żywot zakończył się kotle Hawajczyków. Został ugotowany i zjedzony. Zostały po nim tylko kości nóg i rąk, dłonie, czaszka oraz skóra głowy.
James Cook jest jednogłośnie wymieniany wśród najwybitniejszych angielskich podróżników i odkrywców, a dodatkowo znany jest jako kartograf i astronom. Żył w latach 1728 – 1779. Zorganizował trzy wyprawy dookoła świata (1768–1780). W trakcie pierwszej (1768–1771) dotarł do Wysp Towarzystwa, spenetrował obszary Melanezji i Nowej Zelandii, dotarł do wybrzeży Australii (1770) i przepłynął cieśninę Torresa. Podczas drugiej (1772–1775) odkrył: Nową Kaledonię, Fidżi i wyspy w Polinezji. Trzecia wyprawa (1776–1780) miała na celu znalezienie przejścia z Oceanu Spokojnego na Atlantyk. Żeglarze dotarli do wybrzeży Alaski, na Morze Czukockie oraz na Hawaje, gdzie zakończyły się morskie przygody Cooka. Był tam pierwszym Europejczykiem. Nic nie zapowiadało tragicznych wydarzeń. Statek Cooka HMS „Resolution” i towarzyszący mu HMS „Discovery”, dowodzony przez Charlesa Clerke’a, przybiły do północnej części archipelagu 18 stycznia 1778 roku i rzuciły kotwice w zatoce Kealakekua przy brzegu Hawai’i. Hawajczycy przyjęli przybyszów gościnnie, uznali ponoć nawet Cooka za boga, a załogi obu statków traktowali z najwyższym szacunkiem. Marynarze z ochotą korzystali z gościnności Hawajczyków do tego stopnia, że obcowali cieleśnie z kobietami gospodarzy, mimo zakazu wydanego przez dowódcę wyprawy w obawie przed chorobami wenerycznymi. Mimo że karą za niedostosowanie się do zakazu były dwadzieścia cztery baty, marynarze wprowadzali kobiety na pokład, czasami w męskim przebraniu. Cook nie szczędził kar.
Żeglarze przebywali na Hawajach kilka miesięcy, aby ruszyć w dalszą podróż w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego. Szczęście przestało jednak im sprzyjać, zabłądzili gdzieś na Morzu Beringa. W końcu statki natrafiły na pole lodowe. W tych okolicznościach Cook podjął decyzję o powrocie. W listopadzie 1778 roku statki przybyły na Hawaje. Z uwagi na rozpowszechnienie wśród załogi objawów chorób wenerycznych, Cook zakazał schodzenia na ląd. Brak wody zmusił jednak „Resolution” do zawinięcia do portu w styczniu 1779 roku. Znowu przywitano marynarzy przychylnie, ale już po dwóch tygodniach tubylcy zaczęli wypytywać o termin opuszczenia wyspy przez żeglarzy. Wyruszyli w rejs na początku lutego, ale po kilku dniach musieli wrócić z powodu zniszczeń, jakie dotknęły „Resolution”. Powrót zbiegł się z lokalnym świętem, podczas którego bóg Lono miał zyskiwać władzę nad wojowniczym bóstwem Ku. Z jakiegoś powodu Cook został uznany przez Hawajczyków za wcielenie Lono i oddawano mu nawet boski szacunek. Niestety Hawajczycy uznali również, że Cook/Lono stanowi zagrożenia dla Ku, którego ucieleśnieniem był miejscowy władca Kalani’opu’u. Uznali to za zaburzenie równowagi sił. 14 lutego 1779 roku Hawajczycy pojmali Cooka i czterech żołnierzy piechoty morskiej, którzy mu towarzyszyli. Ogłuszyli ich pałkami, a potem utopili. Zwłoki ugotowali i rozdzielili między lokalnych wodzów. Po długich negocjacjach marynarze odzyskali szczątki Cooka.
- On [wódz] dał nam tobołek bardzo przyzwoicie zawinięty i okryty cętkowaną peleryną z czarno-białych piór, co jak rozumiem było dla nich barwami żałobnymi. W środku znaleźliśmy dłonie kapitana, które były dobrze znane z charakterystycznego kształtu, skórę głowy, czaszkę, kości ud i kości ramion. Tylko dłonie były okryte ciałem, ale wycięto w nich otwory, które napełniono solą; i jeszcze kości nóg, żuchwa oraz stopy, i to było wszystko, co ocalało przed ogniem – wspominał jeden z uczestników wyprawy.
Pozostałości po Jamesie Cooku złożono do trumny i wrzucono do morza.
|
