Dwór w Kalinowcu
Pięć kilometrów na północny-wschód od Bądkowa, we wsi Kalinowiec, przy drodze wojewódzkiej nr 301 zgrupowanie drzew otaczające pusty plac przy drodze, a z drugiej strony drogi kilka przycupniętych parterowych budynków. Tu jeszcze przed II wojną światową znajdował się folwark z klasycystycznym dworem z początku XIX w.
Dwór
Jedyne co dziś można powiedzieć na temat dworu w Kalinowcu, to tylko to, że był to parterowy budynek zbudowany prawdopodobnie na planie prostokąta, nakryty dwuspadowym dachem pod papą. Poddasze nie pełniło funkcji mieszkalnych, ze względu na brak lukarn w połaci dachu, mogło jednak pełnić inną funkcję użytkową, a to z uwagi na liczne otwory doświetlające strych, widoczne pod okapem.
Centralną częścią elewacji frontowej był ganek, od dołu ujęty w murki, pozostawiające tylko przerwę od frontu na wejście ze schodów na podest prowadzący do wejścia głównego. Od góry ażurowa drewniana konstrukcja ścian bocznych i dachu w formie pergoli. Wejście główne, w płytkiej wnęce z półkolumnami, prowadziło do przelotowego korytarza. Po obu jego stronach pomieszczenia w układzie dwutraktowym. W trakcie tylnym dwa obszerne pomieszczenia salonowe i towarzyszące im mniejsze pokoje. Od frontu po trzy pomieszczenia z każdej strony korytarza połączone amfiladowo.
Mury zbudowane z cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej. Stropy drewniane.
Elewacja frontowa siedmioosiowa, z efektownym, szerokim, konsolkowym gzymsem odcinającym parter od poddasza. Lico ścian boniowane, urozmaicone pilastrami przy ganku, nad którymi widoczne jest gierowanie w gzymsie. Okna skrzynkowe ze ślemieniem.
Park
Założenie parkowe w kształcie trójkąta, o powierzchni w okresie inwentaryzacji w 1978 r. 1,31 ha. Od północy park ograniczony zarastającym stawem wydłużonym w osi wschód-zachód z betonową konstrukcją przystani dla łodzi i prowadzącymi ku niej schodami. Granicę zachodnią stanowią pola uprawne, wschodnią droga. Przed miejscem, gdzie w przeszłości zlokalizowany był dwór rozległy plac z podjazdem. Obok miejsca lokalizacji dworu pokaźny jesion.
Zadrzewienia wokół stawu buduje kilka gatunków drzew, a wśród nich pomnikowa sosna czarna i topola kanadyjska. Z innych gatunków występują tu świerki kłujące i pospolite, wierzba biała, jawor, klon pospolity, buk, jarząb zwyczajny. Drzewostan zdominowany jest przez olszę czarną. Krzewy reprezentuje dzika róża, leszczyna, bez czarny, kruszyna.
Po drugiej stronie drogi, naprzeciw dworu, zachowane budynki folwarczne pełniące obecnie funkcje mieszkalną - była mleczarnia i budynki inwentarskie.
Historia
W Księgach Sądowych Brzesko-Kujawskich z roku 1418 wymieniony jest Niemierza z Kalinowca ( Nemerza de Kalinouecz). Kolejny, a być może ten sam Niemierza zwany Kalinowskim h. Nałęcz z Małego Przywieczerzyna, miecznik brzeski (1423-1461), był właścicielem Kalinowca przed 1426 r., który w tym roku sprzedał. W I połowie XV w właścicielem Kalinowca obok Stawca, części Przywieczerzyna i Łowiczka był Chwał ze Stawca, Przywieczerzyna h. Nałęcz, podsędek brzeski (1452-64). Był synem podsędka Jana z Przywieczerzyna i Wierzki z Łowiczka h. Łabędź.
Księgi sądowe brzesko-kujawskie z lat 1418-1424 odnotowuja Kalinowiec jako Kalinouecz. Z tych zapisów znani są, piszący się z Kalinowca: Katarzyna z Kalinowca, Niemierza z Kalinowca i Piotr z Kalinowca i Przywieczerzyna.
Już w roku 1489 Kalinowiec był królewszczyzną.
Według rejestru podymnego z 1634 r. na terenie Kalinowca były trzy dymy, za co należało uiścić 3 floreny i 15 groszy podatku podymnego. W 1674 r. wieś zamieszkiwały 3 osoby pochodzenia szlacheckiego i 11 chłopów, a należny podatek pogłówny wynosił 17 florenów, pozostała część jako jeszcze królewszczyzna pozostawała bez poddanych.
Przed 1775 r. folwark Kalinowiec należał do Bieganowskiej, kasztelanowej rypińskiej, we wsi odnotowano istnienie 4 dymów. W 1775 r. folwark wraz w osadą Gawronki i lasem został przekazany Serafinowi Rafałowi Sokołowskiemu h. Pomian w 50-letnie posiadanie. Gdy folwark został przez poprzednią właścicielkę Bieganowską zniszczony Stanisław August Poniatowski uwolnił Sokołowskiego od opłaty wyrachowanej rkwartyr1;. Serafin Sokołowski ożenił się z Rozalią Poniatowską, z którą miał dwóch synów Stefana i Józefa Stanisława Leona.
Serafin Rafał Sokołowski był sekretarzem gabinetu Stanisława Augusta 1764 r., konsyliarzem Rady Nieustającej. Trzykrotnie wybrany posłem na sejm, w tym Sejm Czteroletni. Pełnił urzędy starosty inowrocławskiego (wybór 1783 r.), kleckiego i nieszawskiego. Był synem działacza Familii Józefa Sokołowskiego stolnika bydgoskiego(1730r.), chorążego bydgoskiego (1740r.) i Anny Góreckiej.
W 1779 r. Kalinowiec nadal pozostaje królewszczyzną zamieszkaną przez 72 osoby.
W okresie porozbiorowym dobra królewskie Kalinowiec o areale 525 mórg przekazano tajnemu posłowi zagranicznemu Christianowi Grafowi von Lüttichau. Ten niezwłocznie sprzedał dobra Jaroszewskiemu. Następnie dobra przeszły w ręce Szymona Morzyckiego h. Mora, który był również właścicielem dóbr Święte, Nieszczewy i Kałęczynek. Pierwszą żoną Szymona była Marianna Wolska. Z drugą Marianną Rybińską (ślub w 1808 r. w Siniarzewie) miał córkę Antoninę, wydaną za Jana Melchiora Pyszniewicza, z którym miała córki Zuzannę i Wandę. Po jego Śmierci wyszła za Jana Wojciecha Odrowąż-Pieniążek (Pieniążek h. Odrowąż) (1797-1856), który staje się kolejnym właścicielem majątku Kalinowiec. Posiadał również majątek Stara Wargawa w województwie łęczyckim. Burmistrz Nieszawy w latach 1823-1828. Dziećmi Jana Wojciecha i Antoniny Morzyckiej byli: Antonina, Maria, Franciszka, Olimpia, Wojciech Stanisław Michał.
W 1881 r. majątek Kalinowiec rozciągający się na powierzchni 494 mórg należał do Wilhelma Feldta. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich pod koniec XIX w. folwark Kalinowiec rozciągał się na powierzchni 450 mórg, z czego na grunty orne i i ogrody przypadało 420, łąk r11; 7 , nieużytków i placów 23 morgi. Folwark był zabudowany 12 budynkami murowanymi i 5 drewnianymi. W uprawie stosowano płodozmian 14 polowy. Wieś Kalinowiec z 15 osadnikami, gospodarującymi na 17 morgach gruntu.
Według Księgi adresowej Polski z 1930 r. Kalinowiec należał w tym czasie do Stanisława Stopczyka, a gospodarował on na obszarze 245 ha. Stanisław Stopczyk prowadził gospodarstwo specjalistyczne w dziedzinie nasiennictwa, często wymieniany jako dostawca materiału siewnego.
W 1938 r. w Kalinowcu nadal gospodarował Stanisław Stopczyk i jako ziemianin, właściciel gospodarstwa nasiennego w Kalinowcu i majątku w Kalinowcu, jest wymieniony wśród abonentów lokalnej sieci telefonicznej.
Po drugiej wojnie światowej dwór popadł w ruinę i rozebrano go w 1960 roku.
|
