Skromna pamiątka czasów minionych
Na terenie wsi Słomkowo, około 2 kilometrów na południowy wschód od Aleksandrowa Kujawskiego, tuż przy zakręcie drogi powiatowej nr 2608 C, zza drzew dawnego parku prześwitują ściany parterowego budynku, dawnego dworu.
Tylko wytrawny znawca odnajdzie w bryle współczesnego budynku w Słomkowie, szczegóły, którą mogą świadczyć o jego dawnym przeznaczeniu. Charakterystyczny czterospadowy dach i frontowy centralny ryzalit poryty dachem dwuspadowym, dają podstawy, aby przypuszczać, że był tu kiedyś dwór, murowany, parterowy, na planie prostokąta. Brak jakichkolwiek elementów zdobniczych. Pomieszczenia wewnętrzne w układzie dwutraktowym.
I tak gdyby nie relacje mieszkańców i dokumenty, jako świadectwa przeszłości, wiemy dziś, że dwór powstał w 2-giej połowie lub w końcu XIX w. W latach pięćdziesiątych XX w. uległ gruntownej przebudowie i utracił całkowicie cechy stylowe, tak że dziś tylko bryła nawiązuje do dawnej koncepcji architektonicznej.
Park
Nie sposób znaleźć założenia dworskiego bez parku. Także i w przypadku Słomkowa zachowała się pozostałość parku, chociaż w bardzo skromnym stopniu. Dawne rozplanowanie powierzchni parkowej jest trudne do odczytania. W parku przeważają lipy i robinie akacjowe. Dawniej założeniu towarzyszył sad, zamieniony obecnie na ogródki warzywne. Zachowały się jedynie szpalery i aleje na obrzeżach oraz przecinająca skośnie park aleja prowadząca do stawu przy północno-zachodniej granicy parku. Przed dworem pokaźny jesion wyniosły. Do niedawna rósł jeszcze przed budynkiem okazały kasztanowiec, wycięty kilka lat temu. Pozostałe gatunki budujące parkowy drzewostan to robinie akacjowe, jabłonie, grusze, klony pospolite, jawory, dęby szypułkowe, kasztanowce.
Powstanie założenia parkowego w Słomkowie datuje się na koniec XIX w.
Historia
W 1435 r. Słomkowo wymieniane w dokumencie biskupa włocławskiego Władysława Oporowskiego jako Sloncowo obok Oszna (Ośno) w regionie brzeskim i Kuczkowa w regionie radziejowskim..
Według spisu z lat 1560-82 Słomkowo należało do Mierzwińskich h. Ogończyk. Maksymilian Borucki, opisujący historię Kujaw, wymienia w tych latach Jana Mierzwińskiego jako właściciela rodowej posiadłości Mierwin w powiecie inowrocławskim i Krzysztofa, arianina, właściciela Słomkowa. Opis parafii z 1598 r. wymienia również Mirzwińskiego (Mierzwińskiego) jako właściciela w Słomkowie.
Mierzwińscy herbu Ogończyk pochodzą z Wołynia. Wojny pozbawiły ich tamtejszego majątku, a ostatni właściciel, Stanisław Mierzwiński, zginął w czasie konfederacji barskiej. Od tego czasu przedstawicieli tej rodziny można było spotkać w całej Polsce, od Podola po późniejsze Wielkie Księstwo Poznańskie. Na Kujawach, Stanisław Mierzwiński żonaty z Karoliną Sokołowską h. Pomian osiadł w dobrach Kruszynek pod Włocławkiem. Miał trzech synów Józefa, Seweryna i Wincentego. Trudno określić bliższe związki z opisywaną, ale na Kujawach była też inna rodzina Mierzwińskich tego herbu, pochodząca ze wsi Mierwin w byłym powiecie inowrocławskim.
Ze znanych osobistości tej rodziny można wymienić Aleksandra Mierzwińskiego, który za służbę w wojsku koronnym został nobilitowany w 1662 r. w rnagrodę męstwa swojego i ranr1;, którego dokazał w bitwie pod Cudnowem w 1660 r. Jerzy Mierzwiński wymieniany w Podlaskiem w 1632 r.
W 1583 r. Krzysztof Mierzwiński gospodarował w Słomkowie na 2 łanach z 1 zagrodnikiem. Obok niego dział wielkości 1 łana posiadał Kłobski (Klopski) h. Pomian.
Leon Mękarski, cześnik włocławski, jest wymieniony jako właściciel Słomkowa w 1743 r. Mękarscy znani w województwie krakowskim, Jędrzej - 1674 r., Michał - 1705 r.
Już w 1803 r. dobra przechodzą w ręce Lewińskich h. Brochwicz. W 1827 r. Słomkowo liczyło 16 domów zamieszkanych przez 123 mieszkańców i było nadal własnością Lewińskich.
Powstańców 1863 r. wspierał ówczesny właściciel Adam Lewiński, w lipcu tego roku został za swoją działalność aresztowany przez rosyjski patrol. Jednak dobra pozostają nadal w rękach Lewińskich, bo w 1881 r. jako właściciel wymieniony Tadeusz Lewiński, który gospodaruje 676 morgach gruntu. W 1885 r. folwark rozciąga się na obszarze 689 mórg.
Tadeusz Walenty Franciszek Lewiński z Lewina h. Brochwicz (III) urodził się około 1809 r. w Słomkowie, syn Franciszka Lewińskiego i Tekli Stawińskiej. Z żoną Lucyną Romaną z domu Kreczunowicz mieli dwóch synów Władysława i Bolesława.
W latach 1927 i 1930 według Księgi Adresowej Polski właścicielem Słomkowa jest Marcin Odrowąż Małuja i gospodaruje na 330 hektarach, a w roku 1938 Maria tegoż nazwiska.
Po wojnie dwór stanowił własność gminy, później przeszedł w ręce mieszkańców.
|
