Lekarz frontowy
Dodane przez puszczyk1 dnia Października 11 2013 00:09:41
LEKARZ FRONTOWY
Na czas wojny bolszewickiej 1920 roku w Aleksandrowie Kujawskim zorganizowano szpital wojskowy. Od samego początku jego istnienia funkcję ordynatora pełnił kpt. Jerzy Zalewski, który swoje bogate w wydarzenia wojenne życie zakończył zamordowany
w kwietniu 1940 w Lesie Katyńkim.
Jerzy Zalewski urodził 20 listopada 1894 roku w Rawie Mazowieckiej w rodzinie Adolfa i Marii z domu Uszyckiej
Pierwszą krynicą wiedzy było dla niego Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie. Świadectwo dojrzałości otrzymał w 1911 roku. Studia medyczne rozpoczął na uniwersytecie w dalekim Dorpacie dziś Tartu w Estonii, chętnie wybieranej uczelni przez Polaków z z zaboru rosyjskiego z uwagi na wyjątkową dużą niezależność i nie rosyjski, a niemiecki język wykładowy. W czasie studiów i później był członkiem korporacji akademickiej "Lechicja", organizacji stowarzyszeniowej mającej charakter samopomocowy, pielęgnującej też ideę niepodległościową.
Od roku bez mała trwała już wojna, kiedy 16 maja 1915 roku został wcielony do armii rosyjskiej. Współpracował z Zarządem Rosyjskiego Czerwonego Krzyża Frontu Północno Zachodniego. Jego wojskowa specjalizacja to walka z gazami trującymi. W tym celu został oddelegowany do dyspozycji prof. Ławrowa. Praktykę w zawodzie odbył na polu bitwy pod Smorgoniami, gdzie Niemcy użyli gazów bojowych.
W lipcu 1915 r. został przeniesiony do szpitala wojskowego w Witebsku. Później urlopowany dla ukończenia studiów w Dorpacie. Dyplom lekarza z odznaczeniem wręczono mu w październiku 1917 roku .Z dyplomem tym powrócił do jednego z frontowych szpitali i pełnił funkcję młodszego ordynatora.
U wrót niepodległości
Życie toczyło się rozmaitymi torami. Nie zabrakło i takich, które korespondowały z odżywającą w owych czasach ideą niepodległościową. W lipcu 1917r. został wybrany na prezesa Związku Polaków w 68 Dywizji Strzelców, by zaraz potem jako specjalny komisarz czuwać nad wydzielaniem Polaków z armii rosyjskiej do oddziałów polskich. W tym okresie działał już w Kijowskim Związku Wojskowych Polaków. Na ten okres przypada też funkcja kierowania lazaretem na stacji kolejowej Kijów I Towarowy.
Od marca 1918 r. służył w Legii Rycerskiej Sanitarnej w I Korpusie Polskim gen. Józefa Dowbór Muśnickiego, aby już w maju tego roku zostać w stopniu kapitana młodszym ordynatorem Szpitala Głównego. W związku z likwidacją szpitala został zdemobilizowany.
W obronie wolności
Po powrocie do Warszawy pierwsze kroki skierował do Szpitala Świętego Łazarza, gdzie rozpoczął pracę. Jednak ciągle niepewna sytuacja dopiero co zdobytej wolności była przyczyną powzięcia decyzji o ochotniczym wstąpieniu do Wojska Polskiego. Tu w stopniu porucznika został przydzielony do Obozu Artylerii w Rembertowie jako lekarz obozowy i 8 Pułku Artylerii Polowej, który był tam formowany. .Wraz z tą jednostką, jako lekarz I Dywizjonu brał udział w walkach pod Połockiem
we wrześniu 1919 r.
W kwietniu 1920 r. w obliczu zbliżającej się inwazji bolszewickiej prowadzi do walki oddział sformowany z dopiero co wyleczonych z ran żołnierzy.
Epizod aleksandrowski
W czasie, kiedy zagony bolszewickie stały już u wrót Warszawy, Jerzy Zalewski znów w stopniu kapitana zostaje ordynatorem szpitala wojskowego w Aleksandrowie Kujawskim i w Szczypiornie.
Tu dosłużył do 1 listopada 1921r. Po likwidacji szpitala został przeniesiony do 4 Kompanii Zabezpieczenia Sanitarnego w Łodzi z przydziałem od stycznia 1922r. do Szpitala Rejonowego
w Bydgoszczy.
Chwila pokoju
Kiedy nadstawianie piersi w walce o wolność przestało już być konieczne Zalewski zatęsknił za pracą naukową w swojej profesji.. 17 listopada1920 r. został nostryfikowany na Uniwersytecie Warszawskim, a już dwa lata później uzyskał stopień doktora nauk medycznych ze specjalnością chorób wenerycznych i skórnych.
Po zwolnieniu ze służby wojskowej w 1922 r. powraca do pracy w Szpitalu Świętego Łazarza w Warszawie jako kierownik pracowni analitycznej.
W tym też czasie zakłada rodzinę. Związek z Ireną Kazimierą z domu Wiśniewską zaowocował dwójką synów, którzy poszli w ślady ojca. Witold jako docent doktor farmacji pracował w Instytucie Leków, Tadeusz jako pediatra był pracownikiem naukowym Akademii Medycznej w Warszawie.
Ostania wojna
W sierpniu 1939r. Zalewski został zmobilizowany i otrzymał przydział Szpiatla Ujazdowskiego w Warszawie i tu zastała go wojna .Prawdopodobnie czwartego lub piątego września wraz z grupą płk. Szareckiego opuścił stolicę i poprzez Lublin dotarł do Trembowli, gdzie rozbrojony przez Rosjan zostaje internowany. W drodze do Kamieńca Podolskiego przesyła do rodziny pierwszy list. Następny z 24 września 1939r. opatrzony był już pieczątką Kozielsk.
Kpt. rez. Jerzy Zalewski został wymieniony na liście transportowej NKWD z Kozielska nr 017/2 pod pozycją 89. Zamordowany w Lesie Katyńskim. Podczas ekshumacji zidentyfikowano jego szczątki
i oznaczono numerem PCK(AM) 07615
Zbyszek Sołtysiński
puszczyk.sowa@interia.eu
Literatura:
1. Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego.Praca zbiorowa pod redakcją Marka Tarczyńskiego Wyd. Rada Pamięci Walk i Męczeństwa W-wa 2000
2. Słownik Biograficzny Lekarzy i Farmaceutów Ofiar Drugiej Wojny Światowej Jan Bohdan
Gliński Wydawnictwo Medyczne Urban &Partner W-wa 1997
Za udostępnienie fotografii i wielu cennych informacji serdecznie dziękuję panu Zygmuntowi Wiśniewskiemu.